L’ierta va a las ertavlas ed als ertavels tenor lescha

Sche Vus n’avais betg fatg in contract d’ierta, vegn Vossa ierta repartida tranter las ertavlas ed ils ertavels tenor lescha. Quai vul dir las ertavlas ed ils ertavels che la lescha prevesa.

Vossas ertavlas e Voss ertavels tenor lescha èn Vossa dunna/Voss um – resp. Vossa partenaria registrada u Voss partenari registrà – e Voss parents (Voss uffants u – en cas che Vus n’avais nagins uffants – Voss geniturs). Quellas e quels ertan en la suandanta successiun:

• En cas che Vus avais uffants: Vossa ierta vegn repartida tranter Vossa dunna/Voss um – resp. Vossa partenaria registrada u Voss partenadi registrà – e Voss uffants (u lur figlialanza, en cas ch’ils uffants èn defuncts).

• En cas che Vus n’avais nagins uffants: Vossa ierta vegn repartida tranter Vossa dunna/Voss um – resp. Vossa partenaria registrada u Voss partenari registrà – e Voss geniturs (u Voss fragliuns, en cas ch’ils geniturs èn defuncts).

• En cas che Vus n’avais nagins parents – ni da la lingia dals geniturs (p.ex. lur fragliuns u figlialanza) ni da la lingia da las tattas e dals tats (p.ex. fragliuns dals geniturs u lur figlialanza): L’entira ierta va a Vossa dunna/Voss um – resp. a Vossa partenaria registrada u a Voss partenari registrà.

• En cas che Vus n’essas betg maridada u maridà e na vivais betg en in partenadi registrà e n’avais nagins parents: L’ierta va al chantun u a la vischnanca nua che Vus avevas Voss ultim lieu da domicil.

Resguardai per plaschair: partenarias da concubinat e partenaris da concubinat n’han tenor lescha nagina part d’ierta. Sche Vus vulais che Vossa partenaria u Voss partenari da vita erta insatge, stuais Vus explicitamain prevesair quai en Voss testament.

Part da las ertavlas e dals ertavels tenor lescha: la part d’ierta

Exempel: Vossa ierta importa 100 000 francs. Vus n’avais fatg nagin testament u nagin contract d’ierta.

a) Vus avais in um, in figl, in frar ed ina mamma:

• Voss um erta 50 000 francs.

• Voss figl erta 50 000 francs.

b) Vus avais ina dunna ed in frar:

• Vossa dunna erta 75 000 francs.

• Voss frar erta 25 000 francs.

c) Vus avais in figl e trais soras:

• Voss figl erta 100 000 francs.

Libertad da disponer

Sche Vus faschais in testament, pudais Vus midar las ertavlas ed ils ertavels sco er la repartiziun da Vossa ierta. En quest reguard stuais Vus resguardar las parts obligatoricas tenor lescha.

Exempels:

• Vus pudais favurisar ina u pliras ertavlas u in u plirs ertavels. Quai per exempel cun dar dapli a Vossa dunna, a Voss um, a Vossa partenaria registrada u a Voss partenari registrà che a Voss uffants.

• Vus pudais supplementarmain numnar ulteriuras ertavlas ed ulteriurs ertavels ultra da quellas e quels che la lescha prevesa, per exempel Vossa partenaria da concubinat u Voss partenari da concubinat.

Ulteriuras infurmaziuns: Co ch’ins fa in testament

Cunfins da la libertad da disponer

Betg tut las ertavlas e tut ils ertavels tenor lescha pon vegnir sclaus cumplettamain da l’ierta:

• Vossa dunna, Voss um, Vossa partenaria registrada u Voss partenari,

• Voss uffants u, en cas che quels èn defuncts, lur figlialanza (lur uffants ed ev. lur biadias e biadis),

• Voss geniturs, ma mo en cas che Vus n’avais sezza u sez nagina figlialanza (uffants ed ev. biadias e biadis).

Er sche quai è cunter Vossa voluntad, han quellas ertavlas e quels ertavels il dretg sin ina part da Vossa ierta, l'uschenumnada part obligatorica. Quai na vala betg per Voss fragliuns, Vossas cusrinas e Voss cusrins. Vus als pudais cumplettamain sclauder da l’ierta cun fixar en Voss testament che autras persunas survegnian Vossa facultad.

Las ertavlas ed ils ertavels tenor lescha, che han il dretg sin ina part obligatorica, pon renunziar d'ella cun

• refusar l’ierta, u

• betg contestar in testament che violescha la part obligatorica, u

• far in contract d’ierta durant che Vus vivais anc, nua ch'ellas ed els renunzian a la part obligatorica.

Per ulteriuras infurmaziuns davart quest tema As drizzai ad ina chanzlia d’advocata u d’advocat u ad ina persuna spezialisada.

Part, davart la quala Vus pudais disponer libramain en il testament

En Voss testament pudais Vus disponer libramain mo davart ina part da l’ierta, l'uschenumnada part disponibla. L’autezza da la part disponibla dependa da Vossas ertavlas e da Voss ertavels tenor lescha.

Exempel: Vossa ierta importa 100 000 francs.
Vus avais in um, duas figlias ed in frar:

• Part obligatorica da l’um: 25 000 francs (50 % da sia part d’ierta tenor lescha)

• Part obligatorica per figlia: 18 750 francs (75 % da sia part d’ierta respectiva tenor lescha)

• Vus pudais pia disponer libramain davart 37 500 francs (part disponibla).

Per plaschair resguardai: I dat numerusas pussaivladads sco che Vus pudais reparter Vossa ierta. As drizzai ad ina persuna spezialisada per vegnir a savair quant auta che la part disponibla è en Voss cas.